Majstorska Cesta, een van de mooiste wegen in Kroatië

Wie vanuit Dalmatië richting Lika rijdt over de A1 snelweg, ziet vlak voor de Sveti Rok tunnel de indrukwekkende Tulove Grede rotsformatie verschijnen. Tulove Grede maakt deel uit van de Velebit bergketen, die de scheiding vormt tussen het continentale deel van Kroatië in het noorden en het Adriatische deel in het zuiden.

Tulove Grede is een serie kalkstenen kliffen met hele bijzondere en opvallende vormen. De kliffen zijn ongeveer een kilometer lang en steken 1120 meter boven de zeespiegel uit. Hier zijn niet voor niets veel opnames gemaakt voor de bekende Winnetou films uit de jaren 60, het landschap vormde een perfecte filmlocatie voor deze western films.

De bijna 6km lange Sveti Rok tunnel maakt het heel gemakkelijk om van de ene kant van het Velebit gebergte naar de andere kant te reizen, maar vroeger was het een heel ander verhaal. Toen Kroatië deel uitmaakte van de Habsburg monarchie, werd er vanuit Wenen besloten dat er een makkelijkere manier moest komen om Zadar (destijds de hoofdstad van de regio Dalmatië) te bereiken. Ze huurden Josip Knežić in voor de immense taak om een weg aan te leggen over het gebergte, om zo de reistijd tussen Wenen en Zadar te verkorten. Knežić was een ingenieur en majoor in het Oostenrijkse leger.

In 1825 begon hij met de bouw van de nu beroemde Majstorska Cesta (‘meesterwerk weg’), een klus die uiteindelijk 7 jaar zou duren, 11 jaar als je ook de vier jaren erbij telt die nodig waren voor de planning. De 41 km lange weg is nu een van mooiste historische wegen in heel Kroatië waar, opvallend genoeg, nog maar weinig mensen vanaf weten. Sinds 2007 staat Majstorska Cesta op de Kroatische lijst voor cultuurerfgoed, waardoor het een beschermde status heeft en dus ook niet geasfalteerd mag worden.

Om je een idee te geven van hoe moeilijk de klus was; het duurde 2 jaar om het eerste deel van de weg aan te leggen, van het kleine dorpje Obrovac (aan de Zrmanja rivier) aan de zuidkant van het gebergte naar de hoogste bergpas, Mali Alan, op 1048 meter. Dit deel van de weg heeft een lengte van 24km. Vervolgens werd het tweede deel van de weg aangelegd, het 17 km lange deel aan de noordkant van het gebergte naar het dorpje Sveti Rok.

Omgerekend deden ze er een uur over om 1cm weg aan te leggen. Het stijgingspercentage op de route is nergens groter van 5%, dat was het maximum van die tijd. Ten tijde van de opening in 1832 was het de eerste moderne weg die noord en zuid met elkaar verbond, en dat bleef de eerstvolgende 100 jaar nog zo. Langs de route lagen vele herbergen en berghutten voor de reizigers.

Het grootste deel van de route bestaat tegenwoordig nog steeds uit onverharde weg (er zijn maar enkele kleine delen waar asfalt is gelegd), maar desondanks is de weg heel goed begaanbaar. Het wordt goed onderhouden en daarom kan ieder type auto de weg prima gebruiken. Majstorska Cesta is ook zeer populair onder mountainbikers, dus die zul je onderweg ook veel tegenkomen. Het feit dat de weg nog steeds in zo’n goede staat verkeert, toont het vakmanschap van die tijd. Majstorska Cesta wordt niet voor niets ‘Meisterstück’ genoemd in het Duits.

Behalve kerkjes en kapelletjes, zoals bijvoorbeeld die van Sveti Frane in Podprag, vind je op de route ook veel monumenten. Tijdens de vrij recente strijd om de Kroatische onafhankelijkheid is er hier veel gevochten, waarbij helaas ook veel slachtoffers zijn gevallen. Ook zul je hier en daar restanten zien van oude herdershutjes en tavernes waar reizigers vroeger konden eten en overnachten.

Wie vanaf de weg graag te voet naar Tulove Grede wil wandelen, kan kiezen uit twee wandelpaden, die beide duidelijk worden aangegeven. Er is genoeg parkeerruimte langs de weg om de auto neer te zetten en te voet verder te gaan. Het laatste stuk van deze wandelroute, naar de piek van Tulove Grede, is het moeilijkst, omdat het rotsachtig is, maar tot aan dit laatste stuk is de wandeling heel goed te doen voor alle leeftijden.

Behalve de wandeling naar Tulove Grede zijn er nog meer wandelroutes te vinden langs Majstorska Cesta. Hoe hoger je gaat, des te meer risico een wandeling met zich meebrengt. De reden hiervoor is dat het Velebit geberte de grens vormt tussen twee klimaten, een continentaal klimaat in het noorden en een mediterraan in het zuiden. Hierdoor verandert het weer hoger op de berg voortdurend, vooral bij de Mali Alan pas. De weersveranderingen komen snel en onverwachts, je moet daarom goed voorbereid zijn als je op de hogere delen van het gebergte gaat wandelen. Waterproof en windproof kleding is hier geen overbodige luxe, en voldoende drinkwater ook niet, want er zijn geen schuilplaatsen of eetgelegenheden.

De route is het hele jaar door prachtig om te rijden, maar check in de winter wel vantevoren het weerbericht. Vooral als je van plan bent om te gaan wandelen, hiken of fietsen, is het aan te raden om laat in het voorjaar of vroeg in de herfst te gaan. In de winter is het vaak te koud en te besneeuwd aan de noordzijde en in de zomer te heet aan de zuidzijde, waar weinig beschutting is. Het is belangrijk om de wegen en paden niet te verlaten, omdat er op sommige plekken nog landmijnen kunnen liggen uit de oorlog. De paden en wegen zijn compleet veilig, dus daar hoef je je geen zorgen om te maken.

Vanwege de twee verschillende klimaten in het gebergte, is er een overvloed aan flora en fauna. Zo komen er meer dan 2000 verschillende plantensoorten voor, waardoor het gebied van onschatbare waarde is als natuurhabitat. De overgang van het ene klimaat naar het andere klimaat is meteen te merken als je over de top van het gebergte heen bent, alles verandert, de temperatuur, de wind, de geur, het landschap en de vegetatie. Voor de meeste mensen is de zuidkant van de route aantrekkelijker dan de noordkant, vanwege het prachtige landschap en het panorama.

Hoe bereik je Majstorska Cesta?

Vanuit het noorden (Lika): Op de A1 snelweg Zagreb-Split neem je de afslag Sveti Rok en rij je naar het dorpje Sveti Rok. Hou bij de splitsing midden in het dorp (gps locatie 44.361522, 15.653621) rechts aan en blijf de weg volgen. Op een gegeven moment ga je onder de snelweg door en even verderop sla je links af, bij GPS locatie 44.349111, 15.633507. Volg de borden voor ‘Obrovac’ en ‘Mali Alan’ voor de Majstorska Cesta.

Vanuit het zuiden (Dalmatie): Op de A1 snelweg Split – Zagreb neem je de afslag Maslenica. Vervolgens neem je de D54 naar Obrovac. Neem vóór Obrovac de afslag naar Sveti Rok (en Modrići), bij de verlaten aluminiumfabriek. GPS locatie van deze afslag: 44.217837, 15.667134. Je zit nu op de Majstorska Cesta.

Een andere optie is om op de A1 snelweg Split – Zagreb de afslag Zemunik (Zadar) te nemen en vervolgens de D502 en D27 naar Zaton Obrovaćki. Neem vervolgens de D54 richting Jasenice en daarna de afslag naar Sveti Rok (en Modrići), bij de verlaten aluminiumfabriek. GPS locatie van deze afslag: 44.217837, 15.667134. Je zit nu op de Majstorska Cesta.