Wonen in Dalmatië

Als oerhollandse meid is het best wel wennen in Dalmatië. Men leeft hier veel meer in het nu. Geen agenda vol met afspraken, geen boodschappen doen voor morgen (want hoe kun je vandaag nou weten waar je morgen zin in hebt?) en alles wat je nu niet wilt doen kun je gewoon lekker uitstellen. Je moet alles los leren laten; je behoefte aan plannen, je frustratie als iemand te laat is, en je moet accepteren dat alles hier spontaan gaat. Onverwachte visite, een uitnodiging voor een verjaardagsfeestje een uurtje voordat je verwacht wordt….

Ook moest ik erg wennen aan het dagritme, dat totaal anders is dan in Nederland. Ik hou wel van de Nederlandse regelmaat: om 8 uur ontbijt, om 10 uur een kopje koffie, om 1 uur een boterhammetje, om 3 uur bij een vriendin op de thee, om 6 uur avondeten…….

Hier is het allemaal heel anders. Veel Kroaten werken van 7 tot 3 of van 8 tot 4. Voordat ze naar hun werk gaan eten ze wat cornflakes of een cracker. Om 11 uur nemen ze pauze om uitgebreid te ontbijten (marenda wordt dit genoemd), met veel vers brood. Zodra ze klaar zijn met werken wordt er thuis een warme maaltijd gekookt (om 3 uur of 4 uur). Veel ouderen die niet meer werken eten al om 2 uur ‘s middags een warme maaltijd en ook in de weekenden, als er niet gewerkt wordt, eten de meeste Dalmatiërs al zo vroeg in de middag een warme maaltijd. Daarna is het tijd voor een wandeling langs de zee en een kopje koffie op één van de vele terrasjes aan de boulevard.

Als je bij iemand op visite wilt gaan kun je dat het beste doen rond 5 uur of 6 uur, na de warme maaltijd. Je zult in Dalmatië nooit voor 5 uur ‘s middags visite ontvangen en nooit na 8 uur ‘s avonds. Na 8 uur is het namelijk al weer tijd voor een lichte maaltijd (kliekjes, brood, yoghurt, fruit…) en om lekker te ontspannen met je gezin.

Wie al eens in Dalmatië op vakantie is geweest heeft vast wel gezien dat de huizen veel groter zijn dan in Nederland. Maar er is een groot verschil, in Dalmatië is iedere verdieping van een huis bestemd voor één gezin, er kunnen er dus wel 2 of 3 gezinnen in één huis wonen. Deze gezinnen zijn normaal gesproken familie van elkaar en tijdens het zomerseizoen trekken twee gezinnen tijdelijk bij elkaar in om één verdieping vrij te maken voor verhuur aan toeristen. (Natuurlijk zijn er ook genoeg appartementen die alleen tijdens de zomer bewoond worden en de rest van het jaar niet gebruikt worden).

Het heeft zo zijn voordelen en nadelen om in één huis te wonen met je ouders, broer of zus, en hun gezin. Er is veel minder privacy dan wij in Nederland gewend zijn omdat je toch veel sneller even bij elkaar binnenwipt (zonder aan te bellen!). Dat is voor mij in het begin best moeilijk geweest, maar ook dat went. Hier vindt men het heel normaal en heeft men minder behoefte aan privacy. Het voordeel is dat grootouders altijd dichtbij zijn om op te passen op de kleinkinderen, waar veel Dalmatische ouders dankbaar gebruik van maken. Dalmatische moeders staan erom bekend dat ze erg graag voor hun kinderen blijven zorgen, ook als die al volwassen zijn. Ze koken bijvoorbeeld graag voor de hele familie.

In Kroatië liggen de lonen ongeveer tussen de 300 tot 700 euro per maand. Als je al eens in Kroatië op vakantie bent geweest dan zul je wel hebben gemerkt dat de prijzen voor boodschappen, kleding etc. vergelijkbaar zijn met de prijzen in Nederland. Als je nagaat dat een gemiddeld gezin zo’n 500 euro per maand nodig heeft alleen voor boodschappen dat zal het je niet verbazen dat veel mensen er voor kiezen om hun eigen groenten te verbouwen in de tuin. Ook zijn er veel mensen die ergens wat verder van de kust een stukje landbouwgrond hebben (meestal geërfd) waar ze druivenstruiken, olijfbomen en fruitbomen hebben staan en groenten verbouwen voor eigen consumptie. Ik hoef je natuurlijk niet te vertellen dat deze vruchten en groenten heerlijk smaken. Ze groeien in de volle zon, worden met veel liefde verzorgd en er komt geen bestrijdingsmiddel aan te pas. Puur natuur, en dat proef je! De Dalmatiërs weten graag waar hun eten vandaan komt. Veel mensen kopen iedere ochtend verse groeten, fruit, eieren, vis en vlees op de markt. Ze kennen de marktkoopman en weten waar de produkten vandaan komen.

Over vlees gesproken, als je in Dalmatië een slagerij binnenstapt zul je geen mooie koelvitrine vinden met schnitzels, rollade’s, varkenshaasjes en cordon bleu’s. Hier vind je grote haken aan de muur waar enorme stukken vlees aan hangen, waarvan de slager op verzoek van de klant een stukje afsnijdt. Als je zin hebt in een lekkere cordon bleu, dan zul je die toch echt zelf moeten leren maken.

Wij Nederlanders vinden het gezellig om aan het einde van de werkdag of schooldag met het hele gezin samen te eten. Het is een waardevol moment waarop iedereen bij elkaar is en we lekker bij kunnen praten. Ook is het voor ons gebruikelijk dat iedereen aan tafel blijft zitten totdat de laatste persoon klaar is met eten. In Dalmatië gaat het allemaal wat gemakkelijker. Het is niet per se nodig dat iedereen aan tafel aanschuift en wie haast heeft mag best de tafel verlaten terwijl de rest nog aan het eten is. Dat is in Dalmatië absoluut niet onbeleefd.

Heb je je wel eens afgevraagd waarom de Dalmatiërs ‘s middags niet naar het strand gaan? Men probeert de zon hier zoveel mogelijk te vermijden, tussen 11 uur ‘s ochtends en 5 uur ‘s middags wordt er zo weinig mogelijk gedaan. Men blijft het liefste thuis, sommige mensen (vooral ouderen) doen zelfs een middagdutje. Pas als de zon wat minder sterk wordt, na 5 uur ‘s middags, komt er weer leven in de brouwerij. Men gaat naar het strand, boodschappen doen, klussen, schoonmaken, noem maar op. Kleine kinderen gaan in de zomer vrij laat naar bed in Dalmatië, soms pas om een uur of 10. Dit is omdat het vaak nog te warm is om eerder naar bed te gaan en omdat kinderen op het heetst van de dag vaak ook een vrij lang middagdutje doen. De scholen in Dalmatië zijn ook helemaal aangepast aan het klimaat. De zomervakantie duurt van half juni tot begin september. Om te zorgen dat de kinderen genoeg lesuren krijgen, duren de andere vakanties (zoals de voorjaarsvakantie en najaarsvakantie) wat korter dan in Nederland.

De zomer in Dalmatië duurt lekker lang, in april is het vaak al heerlijk warm en in oktober hebben we meestal nog een ‘grootmoederszomer’ met aangename temperaturen van minstens 20 graden. Afgelopen oktober heeft het kwik hier zelfs nog 28 graden bereikt! Maar zodra de Dalmatische zomer voorbij is, wordt het hier een beetje een saaie boel. De toeristen gaan weer weg en ze nemen de drukte en de levendigheid van de zomer met zich mee. Alles ziet er een beetje verlaten uit. Voor de Dalmatiërs zit er niets anders op dan te wachten tot het nieuwe zomerseizoen weer aanbreekt.

Ik kan nu wel zeggen dat ik al aardig ben gewend aan het leven in Dalmatië, maar dat mag met gemak ook wel, nu (2012) ik al weer 7 jaar met een Kroaat getrouwd ben.

Wil je graag meer weten over het leven in Dalmatië? Lees dan ook eens ons artikel over emigreren naar Kroatië.

Laat gerust een berichtje achter of stuur een email als je vragen hebt of je eigen ervaringen wilt delen. allesoverkroatie@gmail.com