Slavonië, de broodmand van Kroatië

Slavonië is een prachtige regio in het noordoosten van Kroatië met veel natuurschoon en diversiteit. Zo vind je er heuvels, akkerland, wijngaarden, rivieren en meren, vlakten en draslanden. De drie grote rivieren in de regio zijn de Donau, de Drava en de Sava. De totale oppervlakte van de regio is meer dan 12.000 km² en daarmee is de het groter dan de provincies Friesland, Groningen en Drente samen.

De grootste steden in Slavonië zijn Osijek, Slavonski Brod, Vinkovci, Đakovo en Požega. Osijek is de op drie na grootste Kroatische stad, na Zagreb, Split en Rijeka.

De gastronomie van Slavonië

Het meest aantrekkelijke aan Slavonië is dat het nog redelijk onontdekt is door toeristen, terwijl de regio zeker wel de nodige aandacht verdient, niet alleen vanwege het landschap maar ook vanwege haar rijke geschiedenis, cultuur en gastronomie. Zoals we in De Kroatische Keuken al schreven, kun je er heerlijke wildgerechten, visgerechten (zoetwatervis uiteraard) en stoofpotten op het menu vinden. Het meeste bekende product uit Slavonië is de beroemde Kulen worst, een pittige, droge worst die vooral in de winter veel gegeten wordt. Ook houden ze hier van varkensvlees, van pittige gerechten en wordt er veel gekookt met paprika en knoflook.

Dit is uiteraard een heel verschil met de ‘lichte’ gerechten die je aan de kust vindt, maar de ‘zwaardere’ gerechten in Slavonië passen uitstekend bij het klimaat. De gemiddelde temperaturen zijn er redelijk goed te vergelijken met de temperaturen in Nederland. Er valt relatief veel regen, met regenkansen van net onder de 20% in de winter en tussen de 20% en 25% in de rest van het jaar, dus ook in de zomer. In juni is de kans op regen het hoogst, zo’n 30%.

De vruchtbare grond van slavonië

Slavonië wordt ‘de broodmand van Kroatië’ genoemd, omdat bijna de helft van alle landbouwgrond in Kroatië in Slavonië ligt. Behalve granen worden er ook veel zonnebloemen, suikerbieten en mais verbouwd. Wijnproductie speelt in deze regio ook een belangrijke rol. In de tijd van de Romeinen werden aan de verschillende wijngebieden in Slavonië niet voor niets namen zoals ‘Gouden Vallei’ en ‘Wijnmoeder’ gegeven. Enkele van de grootste wijnmakerijen en wijnexportbedrijven in Kroatië zijn te vinden in Slavonië. De populaire witte wijnsoort Graševina is afkomstig uit deze regio. Vanwege het koude, continentale klimaat groeien witte druivensoorten hier het best en produceren ze heerlijke droge, frisse en aromatische wijnen. De eikenbomen uit Slavonië zijn zeer gewild voor het maken van wijnvaten, die over de hele wereld verkocht worden.

Een wijntour door Slavonië is zeker een aanrader en een goede plek om te beginnen is bij een van de oudste wijnmakerijen in de regio, de Kutjevo wijnmakerij in de gelijknamige plaats. Hier begonnen cisterciënzer monniken meer dan 800 jaar geleden met het maken van wijn, een traditie die tot de dag van vandaag in stand is gehouden. Wil je een bijzondere wijnkelder bezoeken, dan is Ilok een goede optie. Dit schilderachtige kleine plaatsje aan de Donau biedt een kasteel (met museum), fort en een prachtig uitzicht over de wijngaarden. Iločki podrumi is de oudste wijnkelder in het land, uit 1450, en heeft vele prijzen gewonnen. Tips voor wijnroutes: de Požega-Pleternica route, de Kutjevo route en de Pakrac route.

Niet alleen de wijn uit deze regio is bekend, ook het ambachtelijk bier is er van hoge kwaliteit. Al in de prehistorie werd er bier gebrouwen en de productie is eigenlijk ononderbroken doorgegaan. Tegenwoordig vind je er meerdere ambachtelijke microbrouwerijen, waaronder Black Hat en Legionar in Osijek, zeker de moeite van een bezoekje waard.

Met zo’n bloeiende agrarische sector en veel aandacht voor traditie, kan een rijke folklore natuurlijk ook niet ontbreken. Klederdracht, dans en traditionele muziek komen aan bod op de verschillende folklorefestivals, waarvan het festival in Vinkovci, dat in september plaatsvindt, een van de bekendste is. Wat opvalt bij de Kroatische folklorefestivals is dat er mensen van alle leeftijden meedoen.

Osijek

Osijek heeft een mooi oud centrum, een indrukwekkend fort (Tvrđa), een prachtige kathedraal, een opvallende voetgangersbrug en een dierentuin. Deze dierentuin is niet te vergelijken met het niveau van de dierentuinen in Nederland, maar voor bezoekers met jonge kinderen is het een leuk uitje.

In het ‘Museum van Slavonië‘ kom je meer te weten over de geschiedenis en de cultuur van deze regio. Het is een klein museum, maar wel interessant voor liefhebbers van geschiedenis en cultuur.

Wie wil zwemmen kan beter kiezen voor het Copacabana buitenbad dan voor een duik in de rivier de Dava, vanwege de sterke stroming. Heb je zin om te winkelen dan kun je terecht in het Mall Osijek winkelcentrum, dat uit een stuk of 40 winkels bestaat of het Portanova winkelcentrum, met een stuk of 80 winkels.

Đakovo

Paardenliefhebbers kunnen prachtige Lipizzaner paarden bekijken bij de speciale paardenfokkerij in Đakovo, waar bezoekers welkom zijn en kunnen kiezen uit verschillende activiteiten, zoals paardrijden, paardrijles volgen of een ritje maken met paard en wagen.

Cultuurliefhebbers kunnen in Đakovo genieten van de prachtige kathedraal, die zowel aan de buitenkant als de binnenkant de moeite van een bezoekje waard is.

Đurđevač

Het oude plaatsje Đurđevač staat bekend om het Picokijada festival dat ieder jaar in juni plaatsvindt. Picok bekent ‘haan’ in het plaatselijke dialect en het festival staat in het teken van het bijzondere verhaal over de overwinning op het Ottomaanse Rijk in de 16^e eeuw.  Het Ottomaanse leger had Đurđevač omsingeld en wilde de inwoners uithongeren. De inwoners waren bijna door hun voorraad heen en bedachten een plan. Met een kanon schoten ze hun laatste haan het Ottomaanse kamp in. De Ottomanen waren hierdoor overtuigd dat de inwoners nog genoeg te eten hadden en besloten zich terug te trekken. Het Picokijada festival wordt gevierd met heropvoeringen van de strijd tegen de Ottomanen (met meer dan 300 deelnemers), met optredens, feesten, folklore, exhibities, ambachten, vuurwerk en nog veel meer.

Vlakbij Đurđevač vind je de Đurđevački Peski, het enige gebied in Kroatië dat bestaat uit zandduinen. Het wordt ook wel de Kroatische Sahara genoemd. Dit kleine natuurreservaat van 20 hectare bestaat niet alleen maar uit zand, maar ook verschillende soorten planten, grassen en bomen, waarover meer informatie wordt gegeven op de verschillende informatieborden langs de wandelroute. Ook heb je er de mogelijkheid om een ritje op een kameel te maken.

Virovitica

Virovitica is een kleine stad vlakbij de Hongaarse grens. Je vindt er het sierlijke Pejačević kasteel waarin het populaire stadsmuseum van Virovitica zich bevindt. Hou je meer van ‘unieke’ musea, dan is het ‘Virovitica Loves Trains’ museum leuk om te bezoeken. Je vindt er 3000 modeltreinen op 50 maquettes en in totaal ligt er een kilometer aan treinrails. Bovendien ligt dit museum vlak naast het echte treinstation van Virovitica.

Natuurliefhebbers en hengelsportfans kunnen de visvijvers van Virovitica bezoeken, voor deze serie van 9 vijvers en drie meren kun je vantevoren een visvergunning voor een dag regelen. Er loopt een wandelroute van iets meer dan 4km om de vijvers heen.

Vukovar

Veel toeristen zullen nog nooit van Vukovar gehoord hebben, maar dit kleine stadje speelde een zeer belangrijke rol in de Kroatische Onafhankelijkheidsoorlog, die leidde tot de afscheiding van Joegoslavië. De beschadigde watertoren die hoog boven Vukovar uitsteekt is niet alleen het symbool van de stad maar ook van de oorlog. Ben je een geschiedenisliefhebbers of gewoon benieuwd naar wat er zich allemaal heeft afgespeeld tijdens de oorlog, dan kun je de watertoren bezoeken en de verschillende herdenkingscentra.

Bezoek je Vukovar in de zomer en heb je zin om te zwemmen dan kun je in 5 minuten met de boot naar het Ada zandstrand op een eilandje in de Donau varen. Wil je graag een boottocht maken, dan is er de ‘waterbus’, een electrische boot die je Vukovar laat zien vanaf het water. Een boottocht duurt ongeveer een uur en is inclusief gids, die je van alles over de stad vertelt.

Wat je echt niet mag missen is het Vučedol cultuurmuseum. Dit museum is op een archeologische site gebouwd waar 3000 jaar voor Christus het Vučedol volk leefde. Vučedol betekent letterlijk de wolvenvallei. Het was een van de eerste volken in Europa die van de landbouw leefden. In het museum vind je niet alleen gevonden voorwerpen maar ook skeletten, op de originele plaats waar ze zijn gevonden.

Natuurpark Kopački Rit

Het Kopački Rit natuurpark is een van de mooiste plekken in heel Slavonië. Dit waterrijke gebied bestaat uit een groep meren en moerasgebied waar de rivieren de Donau en de Drava samenkomen. Het is bijna 180 km² groot en biedt een rijke flora en fauna, waaronder tienduizenden vogels van enkele honderden verschillende soorten. Het is een van de grootste watergebieden in heel Europa en staat op de UNESCO natuurerfgoedlijst. Er is een wandelpad door het park met houten vlonders en bruggen en je kunt ook een boottocht maken met een gids. Bezoekers kunnen er vogelspotten, deelnemen aan een kanotour of fietsen huren. Bovendien zijn er educatieve programma’s en is er een interactieve exhibitie.

Natuurpark Papuk

Voor twee natuurparken die slechts 150km van elkaar vandaan liggen, zijn de verschillen erg groot. Natuurpark Papuk ligt in een berggebied met dezelfde naam. Het park is bijna 340 km² groot en is een beschermd natuurgebied. Het is bovendien een UNESCO Global Geopark; een gebied met geologisch erfgoed van internationaal belang. 96% van het gebied bestaat uit bossen en je vindt er een rijke flora en fauna. Om het park te ontdekken kun je kiezen uit wandelpaden, hikingpaden en fietspaden. Daarnaast kun je er ook zwemmen, rotsklimmen, paragliden en paardrijden. In het park vind je meerdere archeologische sites, ruïnes, beekjes, meren, grotten, watervallen en een bijzonder geologisch fenomeen; de basaltzuilen van Rupnica. Leuk voor de kids: Adrenaline park Duboka, gelegen in het natuurpark. Meer over het park.

Een beroemd liefdesverhaal

De beroemdste love story in Kroatië gaat niet over een jongen en een meisje, maar over twee ooievaars uit Slavonië. Het vrouwtje, Malena, wordt al sinds 1993 liefdevol verzorgd door Stjepan Vokic, ze kan vanwege een schotwond in haar vleugel namelijk niet meer vliegen. Stjepan vond haar terwijl hij aan het vissen was, ze was gewond geraakt nadat jagers op haar hadden geschoten. In 2001 kreeg Malena bezoek van een mannetjes ooievaar en Stjepan gaf hem de naam Klepetan. Ieder voorjaar vliegt Klepetan vanuit Zuid Afrika naar zijn Malena in het dorpje Brodski Varoš. Dit is niet zomaar een reisje, hij vliegt maar liefst 14.000 km en het is een reis vol gevaren, die veel vogels niet overleven.

Vanwege Malena’s handicap, helpt Stjepan het stelletje met het bouwen van een nest, waar ze trouw ieder jaar eieren in leggen. In totaal hebben ze door de jaren heen al minstens 60 jongen gekregen. Omdat Malena niet kan jagen, voedt Stjepan niet alleen haar, maar ook haar jongen. In 2017 vond Klepetan bij zijn thuiskomst dat Malena al een nestje eieren had met een andere ooievaar. Hij gooide deze eieren uit het nest en kort daarna heeft Malena nieuwe eieren gelegd. In 2019 werd gedacht dat Klepetan was overleden, omdat hij kort na zijn komst al weer vertrok. Het was destijds erg koud en de eieren van het stelletje waren bevroren. Stjepan dacht dat Klepetan was vertrokken om te sterven, maar tot ieders verbazing kwam Klepetan in het voorjaar van 2020 weer terug.

In 2016 is er een 24/7 live-stream (via een camera naast het nest) georganseerd, door een marketingbedrijf en een sponsor, zodat mensen live het moment konden meemaken waarop Klepetan weer terugkwam bij zijn geliefde Malena. Uiteraard was het een kwestie van geduld en hoop, en de blijdschap was groot toen Klepetan voor het eerst weer op Malena’s nest landde.

Hieronder kun je de video over deze live-stream campage bekijken, uiteraard met hét grote moment waarop Klepetan aan kwam vliegen.

Meer lezen over het binnenland van Kroatie? Hier vind je ons artikel over Hrvatsko Zagorje, het gebied ten noorden van Zagreb.