De Zadar archipel

Voor de kust van Zadar vind je ongeveer 300 eilanden, zowel groot als klein. Kom je hier met je bootje varen dan zul je je zeker niet vervelen. Slechts 20 eilanden worden het hele jaar door bewoond, en een stuk of 100 zijn geheel onbewoond. Dit maakt het een ideale eilandengroep om te verkennen, te genieten van de rust en van de ongerepte natuur. De grootste eilanden zijn Dugi Otok, Ugljan, Pašman en Pag.

Pag is het enige grote eiland dat geen veerbootverbinding heeft met Zadar, maar dit is met een goede reden. Pag heeft namelijk een brugverbinding met het vasteland, waardoor je de grootste plaats op het eiland, ook Pag genaamd, in ongeveer een uur met de auto of bus kunt bereiken vanuit Zadar.

Ugljan is met de veerboot vanuit Zadar te bereiken in ongeveer 25 minuten, en Dugi Otok in een uur en 40 minuten. Er is geen veerboot rechtstreeks van Zadar naar Pašman, maar je kunt het eiland bereiken (met de auto of bus) vanaf Ugljan, deze twee eilanden zijn namelijk met elkaar verbonden door middel van een brug. Als alternatief kun je ook een veerboot nemen naar Pašman vanuit de kustplaats Biograd na Moru. Op deze handige plattegrond kun je precies zien welke veerroutes er door Jadrolinija worden aangeboden naar de eilanden voor de kust van Zadar.

Dugi Otok

Dugi Otok is vooral bekend vanwege het prachtige Saharun strand (helemaal in het noorden), een van de mooiste stranden in heel Kroatië. Het fijne zand, de witte kiezels en de turquoise zee maken dit een prachtig plekje om een ontspannen dagje door te brengen. Het ondiepe water is ideaal voor jonge kinderen, het strand biedt natuurlijke schaduw (bos) en er zijn een aantal bars en een restaurant aanwezig.

De naam Dugi Otok betekent ‘lang eiland’, wat zeker klopt als je kijkt naar de vorm van het eiland. Het is bijna 45km lang maar slechts 4km breed. Het eiland heeft een mooi heuvellandschap en het hoogste punt ligt op 340m. In het zuidoosten vind je een vrij ruig landschap, met heuvels en steile kliffen, terwijl het noordwestelijke deel vooral bestaat uit wijngaarden, boomgaarden en weidevlakten (waar je veel schapen tegen zult komen).

Ook vind je het bekende natuurpark Telašćica op Dugi Otok. Het park bestaat uit een natuurlijke baai met dramatische, steile kliffen, kleine rotseilandjes en een zoutwatermeer waarin gezwommen kan worden. Telašćica ligt in het verlengde van Nationaal Park Kornati, een bijzondere eilandengroep tussen Zadar en Sibenik.

De grootste plaats op Dugi Otok is Sali, een oud vissersdorp met een typische Mediterrane sfeer, een gezellig haventje en een handjevol restaurants, bars en supermarktjes. Wil je op het eiland vakantie vieren, dan is het plaatsje Božava een goede optie voor accommodatie. Je vindt er meerdere hotels, mooie stranden, een haven, een duikcentrum, restaurants en cafés.

Ugljan

Ugljan is een zeer populair eiland onder de inwoners van Zadar omdat het zo gemakkelijk te bereiken is. Het eiland heeft ongeveer 6000 inwoners en in de zomer is het er gezellig druk. Men komt er graag zwemmen en genieten van de natuur en daarom wordt het eiland vaak de Tuin van Zadar genoemd. Je vindt er meerdere vissersdorpjes (de grootste is Kali), bossen, wijngaarden en boomgaarden.

Hou je van zwemmen bij verscholen rotsstranden, snorkelen, kajakken, wandelen of mountainbiken, dan kun je hier goed terecht. Voor toeristen worden er op Ugljan vissersavonden en folkloreavonden met livemuziek georganiseerd. Uiteraard zijn er restaurants en cafés, maar er is geen nachtleven. Daarvoor moet je in Zadar zijn.

Zoals ik al schreef, kun je van Ugljan naar Pašman rijden. Lang geleden was het één eiland maar vanwege de zeespiegelstijging zijn de twee delen van elkaar gescheiden, vandaar dat er nu de Ždrelac brugverbinding is. Heb je geen eigen vervoer, dan kun je Pašman ook met de bus bereiken.

Pašman

Op Pašman wonen ongeveer 2000 eilanders, verdeeld over een tiental dorpjes. Net als veel andere eilanden voor de kust van Zadar, is ook Pašman al eeuwenlang een populaire plek voor de inwoners van Zadar om te genieten van rust en natuur. Vroeger was het vooral de adel die veel tijd doorbracht op de eilanden, en er ook hun villa’s bouwden. Daarom vind je er tegenwoordig nog steeds een mix van oude en nieuwe huizen, in verschillende stijlen.

Op Pašman vind je maar liefst twee kloosters, een Franciscaans en een Benedictijns klooster. Het Benedictijnse klooster in Ćokovac is de laatste van zijn soort in heel Kroatië dat nog in gebruik is. Het Franciscaanse klooster in Kraj heeft een klein museum waar je meer te weten kunt komen over de geschiedenis van het eiland. Net als Ugljan is ook Pašman een ideaal eiland voor liefhebbers van wandelen en mountainbiken, omdat er veel paden over het eiland lopen.

Naast deze relatief grote eilanden, zijn er ook tientallen kleinere eilanden, zoals Ist, Molat, Premuda, Iž, Silba, Olib en Škarda. Veel van deze eilanden zijn zo klein dat je er slechts één plaatsje vindt, alleen op Molat vind je er drie en op Iž zelfs vijf.  In de zomer worden de plaatsjes bezocht door toeristen die de eilanden met hun boot of jacht verkennen. Vandaar dat je dus wel overal een aantal restaurantjes, tavernes (konoba’s) en cafés zult vinden. Maak van de kans gebruik om heerlijke traditionele gerechten met verse vis te proeven, verser dan hier zul je het nergens vinden.

Iž

Ieder eilandje heeft zijn eigen bijzonderheden. Zo is Iž bekend vanwege haar traditie in pottenbakken. Het is het enige Dalmatische eiland waar aan pottenbakken gedaan wordt. Dit komt omdat er hier een speciale kleisoort te vinden is, waarmee perfect aardewerk gemaakt kan worden. Men maakt er vooral potten en kruiken waarin etenswaren en olijfolie bewaard kunnen worden, en het traditionele proces van pottenbakken op het eiland Iž staat op de UNESCO lijst van immaterieel cultureel erfgoed.

Olib

Olib produceert olijfolie, kaas en wijn van een zeer hoge kwaliteit. Omdat het eiland geheel autovrij is (zoals veel kleine eilanden), is de lucht er onvervuild, waardoor de ingrediënten van de beste kwaliteit zijn. Veel mensen beweren dat de kaas van Olib zelfs nog beter en nog lekkerder is dan de beroemde Paski Sir van buureiland Pag. Overnachten is mogelijk in privé accommodatie op Olib, maar de keuze is beperkt. Het mooiste strand op het eiland is Slatinica, een zandstrand met ondiepe zee.

Premuda

Rondom het eiland Premuda kun je heel goed duiken. Er liggen hier meerdere interessante voorwerpen en wrakken op de zeebodem, en er is een serie van onderwatergrotten die met elkaar verbonden zijn en de Kathedraal genoemd worden. Omdat de rotsen poreus zijn, schijnen er zonnestralen doorheen, wat de grotten heel bijzonder maakt. Na het duiken kun je wat eten in een van de drie restaurants op het eiland. Dit is nog niet echt veel, omdat het toerisme hier nog op gang moet komen en er wonen slechts 50 mensen op het eiland. De meeste bezoekers zijn dagjesmensen (vooral duikers) die met hun eigen boot komen.

Molat

Molat is nog zo’n rustig eiland waar de tijd lijkt stil te staan. Je vindt er geen hotels, dus als je er wilt overnachten, zul je moeten kiezen voor privé accommodatie. Ook Molat heeft slechts een paar restaurants, 4 restaurants om precies te zijn, en 3 supermarktjes. De veerboot vanuit Zadar komt er slechts twee keer per dag dus de meeste bezoekers komen met hun eigen boot. Ben je op zoek naar een plek waar je even helemaal tot rust kunt komen, weg van de bewoonde wereld, dan is Molat een goede keuze. Ook avonturiers komen graag naar Molat omdat je er heel goed kunt rotsklimmen. Om die reden worden er ook veel actieve vakanties/excursies naar het eiland aangeboden.

Silba

Een rustig, autovrij eiland, waar alles op loopafstand is. Wat je op dit eiland meteen op zal vallen is de ‘Toreta’, een 15m hoge, smalle toren met een spiraaltrap er om heen. Vanaf het hoogste punt van de toren heb je een prachtig uitzicht over het hele eiland. De toren werd in de 19e eeuw gebouwd door een kapitein ter herinnering aan een verloren liefde, vandaar dat het nu nogsteeds de toren van de liefde genoemd wordt. Het eiland dankt zijn naam aan het Romeinse woord voor bos (silva), en de bossen die de Romeinen hier aantroffen zijn er nu nogsteeds.

Je kunt prima zwemmen op Silba, in de vele kleine baaien met rotsen en kiezels. In de Pocukmarak baai vind je een beschermde archeologische site op de zeebodem. Het gaat om een 1500 jaar oude sarcofaag van 2m lang op een diepte van 2.5m. De site is dicht bij het strand en kan dus gemakkelijk door zwemmers (met alleen een duikbril) bezocht worden. Archeologen onderzoeken nu de rest van de baai en men is van plan om er na alle onderzoeken een onderwater museum te maken.

Wil je weten welke mogelijkheden je hebt om de eilanden met de veerboot te bereiken, lees dan ons artikel over Jadrolinija veerdiensten.