De komst van de euro in Kroatië

10 jaar na toetreding tot de EU, zou Kroatië op 1 januari 2023 officieel de overstap van de kuna naar de euro kunnen maken.

Op de Kroatische euromunten zullen, volgens de huidige berichten, afbeeldingen van het glagolitische alfabet komen te staan, het Kroatische schild (het bekende rood-witte schaakbordpatroon), de kaart van Kroatië, de kuna (marter) en van uitvinder Nikola Tesla.

Vaste wisselkoers

Er wordt al lang aan de voorbereidingen voor de introductie van de euro in Kroatië gewerkt, om een zo soepel mogelijke overgang te kunnen maken. Wat op dit moment bekend is, is dat er een vaste wisselkoers komt van 7.53450 kuna voor 1 euro. Deze wisselkoers is door de Europese Centrale Bank bepaald.

Er zullen ongeveer 1.2 miljard kuna- en lipamunten en 500 miljoen kunabiletten moeten worden omgezet in euro’s. Vanaf het moment van de invoering van de euro, kan men voor een periode van 6 maanden gratis kuna’s omwisselen voor euro’s bij banken en postkantoren. Hierna kan er nog 6 maanden lang geld ingewisseld worden, maar mogen banken hiervoor kosten in rekening brengen.

De invoeringsperiode

In de eerste twee weken na de invoering van de euro zullen prijzen in winkels zowel in kuna’s als in euro’s worden getoond, en kan er met beide valuta worden betaald. Tijdens deze twee weken worden er alleen euro’s als wisselgeld gegeven aan klanten, ook als er met kuna’s betaald wordt. Na deze twee weken kan er niet meer met kuna’s worden betaald.

Er wordt gefluisterd dat er in het toeristische seizoen van 2022 al prijzen in zowel kuna’s en euro’s zullen worden weergegeven in winkels, restaurants en dergelijke. Dit zal slechts ter informatie zijn, betalen met euro’s zal nog niet kunnen.

Wat vinden de Kroaten?

Volgens recente enquêtes blijkt dat ongeveer 60% van de Kroaten positief staat tegenover de komst van de euro, maar desondanks zijn er zorgen dat alles duurder gaat worden. Deze angst is niet ongegrond, aangezien de lonen in Kroatië laag zijn en de kosten van levensonderhoud hoog. De helft van alle Kroaten verdient minder dan 800 euro per maand, en 10% van de bevolking verdient zelfs minder dan 500 euro per maand. Per maand heeft een gezin van 4 personen minstens 1500 euro nodig om te leven (huur niet meegerekend), afhankelijk van de woonplaats en regio.

Gevolgen voor lonen en prijzen

Of het leven in Kroatië echt duurder gaat worden na de invoering van de euro, daar zijn de Kroatische economen het nog niet over eens.

Positieve voorspelling

Aan de ene kant wordt gedacht dat men er financieel op vooruit zal gaan. Economen met een positieve kijk op de situatie verwachten dat, net als in veel andere eurolanden het geval was, de lonen aanzienlijk meer zullen stijgen dan de prijzen. Als voorbeeld geven ze landen als Slovenië, waar de lonen met 48% zijn gestegen en de prijzen met 26%, en Letland, waar de lonen met 67% zijn gestegen en de prijzen met 10%, sinds de invoering van de euro.

Omdat veel prijzen in Kroatië al hoger liggen dan in de eurolanden, verwacht men dat de hogere prijzen in Kroatië juist zullen zakken, om in balans te komen met de lagere prijzen in de andere eurolanden. Ook verwachten ze een verlaging van de BTW (momenteel 25%) en een verlaging van de rentetarieven in Kroatië.

Negatieve voorspelling

Economen met een minder rooskleurige kijk op de situatie hadden liever nog een jaar of 10 gewacht met de invoering van de euro. Volgens hen is Kroatië er momenteel nog niet aan toe om de kuna op te geven. Hun redenering is dat de euro alleen gunstig is voor sterke EU-landen. Ze wijzen op de paradox dat de kuna sinds de invoering in 1994 sterk en stabiel is, maar dat de Kroatische economie desondanks faalt.

Ze verwijzen naar andere landen die in een soortgelijke situatie zitten sinds de invoering van de euro, zoals Spanje, Portugal, Italië en Griekenland, en verwachten dat de prijzen zullen stijgen maar dat de lonen en pensioenen achter zullen blijven. Ze zijn niet tegen de euro op zich, maar geven aan dat Kroatië simpelweg nog niet klaar is voor de invoering, wat blijkt uit het feit dat Kroatië onderaan de Europese lijst bungelt qua koopkracht en BBP. Ze verwachten dat de euro een nieuwe emigratiegolf zal veroorzaken waar Kroatië niet van zal kunnen herstellen.

Hoe de invoering van de euro daadwerkelijk zal uitpakken, zullen we moeten afwachten. Eén ding is zeker, begin 2023 zal Kroatië afscheid nemen van de kuna en de lipa; de marter en de linde.